3257003 tezAm maDye maharzIRAm SfRvatAm anuSocatAm; mArkaRqeyam idam vAkyam abravIt pARqunandanaH.

tezAm --viSezaRa--> maharzIRAm
maDye ---->
maharzIRAm --nirDAraRa--> mArkaRqeyam
SfRvatAm --viSezaRa--> maharzIRAm
anuSocatAm; --viSezaRa--> maharzIRAm
mArkaRqeyam --gORakarma--> abravIt
idam --viSezaRa--> abravIt
vAkyam --muKyakarma--> abravIt
abravIt --praDAnakriyA-->
pARqunandanaH. --kartf--> abravIt

3257004 manye kAlaH ca balavAn dEvam ca viDinirmitam; Bavitavyam ca BUtAnAm yasya na asti vyatikramaH.

manye --praDAnakriyA-->
kAlaH --kartf--> asti
ca ---->
balavAn --viSezaRa--> kAlaH
dEvam --kartf--> asti
ca ---->
viDinirmitam; --viSezaRa--> dEvam
Bavitavyam --karma-->
ca ---->
BUtAnAm --zazWIsambanDa--> Bavitavyam
yasya --karma--> vyatikramaH.
na --sambanDa--> asti
asti --praDAnakriyA-->
vyatikramaH. --kartf--> asti

3257005 kaTam hi patnIm asmAkam DarmajYAm DarmacAriRIm; saMspfSet IdfSaH BAvaH Sucim stEnyam iva anftam.

kaTam --kriyAviSezaRa--> saMspfSet
hi ---->
patnIm --karma--> saMspfSet
asmAkam --zazWIsambanDa--> patnIm
DarmajYAm --viSezaRa--> patnIm
DarmacAriRIm; --viSezaRa--> patnIm
saMspfSet --praDAnakriyA-->
IdfSaH --viSezaRa--> BAvaH
BAvaH --kartf--> saMspfSet
Sucim --pratiyogi--> iva
stEnyam --kartf--> saMspfSet
iva --anuyogi--> Sucim
anftam. --viSezaRa--> stEnyam

3257006 na hi pApam kftam kim cit karma vA ninditam kva cit; drOpadyA brAhmaRezu eva DarmaH sucaritaH mahAn.

na --sambanDa--> kftam
hi ---->
pApam --karma--> kftam
kftam --praDAnakriyA-->
kim --viSezaRa--> pApam
cit --viSezaRa--> pApam
karma --karma--> kftam
vA ---->
ninditam --viSezaRa--> karma
kva --viSezaRa--> karma
cit; --viSezaRa--> karma
drOpadyA --kartf--> kftam
brAhmaRezu --nirDAraRa--> drOpadyA
eva --sambanDa--> drOpadyA
DarmaH --karma--> sucaritaH
sucaritaH --praDAnakriyA-->
mahAn. --viSezaRa--> DarmaH

3257007 tAm jahAra balAt rAjA mUQabudDiH jayadraTaH; tasyAH saMharaRAt prAptaH SirasaH keSavApanam; parAjayam ca saMgrAme sasahAyaH samAptavAn.

tAm --karma--> jahAra
jahAra --praDAnakriyA-->
balAt --kriyAviSezaRa--> jahAra
rAjA --viSezaRa--> jayadraTaH;
mUQabudDiH --viSezaRa--> jayadraTaH;
jayadraTaH; --kartf--> jahAra
tasyAH --zazWIsambanDa--> saMharaRAt
saMharaRAt --hetu--> prAptaH
prAptaH --samuccita--> ca
SirasaH --zazWisambanDa--> keSavApanam;
keSavApanam; --karma--> prAptaH
parAjayam --karma--> samAptavAn.
ca --kartfsamAnADikaraRa-->
saMgrAme --aDikaraRa--> samAptavAn.
sasahAyaH --viSezaRa--> jayadraTaH;
samAptavAn. --samuccita--> ca

3257008 pratyAhftA taTA asmABiH hatvA tat sEnDavam balam; tat dAraharaRam prAptam asmABiH avitarkitam.

pratyAhftA --praDAnakriyA-->
taTA ---->
asmABiH --kartf--> pratyAhftA
hatvA --purvakAlakriyA--> pratyAhftA
tat --viSezaRa--> balam;
sEnDavam --viSezaRa--> balam;
balam; --karma--> hatvA
tat --viSezaRa--> dAraharaRam
dAraharaRam --karma--> prAptam
prAptam --praDAnakriyA-->
asmABiH --kartf--> prAptam
avitarkitam. --viSezaRa--> dAraharaRam

3257009 duHKaH ca ayam vane vAsaH mfgayAyAm ca jIvikA; hiMsA ca mfgajAtInAm vanOkoBiH vanOkasAm; jYAtiBiH vipravAsaH ca miTyA vyavasitEH ayam.

duHKaH --kartfsamAnADikaraRa--> vAsaH
ca --kartf-->
ayam --viSezaRa--> vAsaH
vane --deSADikaraRa--> vAsaH
vAsaH --karma-->
mfgayAyAm --aDikaraRa--> jIvikA;
ca ---->
jIvikA; --karma-->
hiMsA --karma-->
ca ---->
mfgajAtInAm --karma--> hiMsA
vanOkoBiH --kartf--> hiMsA
vanOkasAm; --zazWisambanDa--> mfgajAtInAm
jYAtiBiH --sambanDa--> vipravAsaH
vipravAsaH --kartf-->
ca ---->
miTyA --kartfsamAnADikaraRa-->
vyavasitEH --viSezaRa--> jYAtiBiH
ayam. --viSezaRa--> vipravAsaH

3257010 asti nUnam mayA kaH cit alpaBAgyataraH naraH; BavatA dfzwapUrvaH vA SrutapUrvaH api vA Bavet.

asti --praDAnakriyA-->
nUnam --kriyAviSezaRa--> asti
mayA --nirDAraRa--> alpaBAgyataraH
kaH --viSezaRa--> naraH;
cit --viSezaRa--> kaH
alpaBAgyataraH --viSezaRa--> naraH;
naraH; --kartf--> asti
BavatA --kartf--> vA
dfzwapUrvaH --anyatara--> vA
vA --kartfsamAnADikaraRa--> Bavet.
SrutapUrvaH --anyatara--> vA
api --viSezaRa--> SrutapUrvaH
vA --viSezaRa--> api
Bavet. --praDAnakriyA-->


3258002 ASramAt rAkzasendreRa rAvaRena vihAyasA; mAyAm AsTAya tarasA hatvA gfDram jawAyuzam.

ASramAt --apAdAna-->
rAkzasendreRa --kartf-->
rAvaRena --viSezaRa--> rAkzasendreRa
vihAyasA; --karaRa-->
mAyAm --karma--> AsTAya
AsTAya --purvakAlakriyA-->
tarasA --kriyAviSezaRa--> hatvA
hatvA --purvakAlakriyA-->
gfDram --karma--> hatvA
jawAyuzam. --viSezaRa--> gfDram

3258003 pratyAjahAra tAm rAmaH sugrIvabalam ASritaH; badDvA setum samudrasya dagDvA laNkAm SitEH SarEH.

pratyAjahAra --praDanakriyA-->
tAm --karma--> pratyAjahAra
rAmaH --kartf--> pratyAjahAra
sugrIvabalam --karma--> ASritaH;
ASritaH; --viSezaRa--> rAmaH
badDvA --purvakAlakriyA--> pratyAjahAra
setum --karma--> badDvA
samudrasya --zazWIsambanDa--> setum
dagDvA --purvakAlakriyA--> pratyAjahAra
laNkAm --karma--> dagDvA
SitEH --viSezaRa--> SarEH.
SarEH. --karaRa--> dagDvA


3258005 etat me Bagavan sarvam samyak AKyAtum arhasi; Srotum icCAmi caritam rAmasya aklizwakarmaRaH.

etat --karma--> AKyAtum
me --gORakarma--> AKyAtum
Bagavan --samboDya--> arhasi;
sarvam --viSezaRa--> etat
samyak --kriyAviSezaRa--> AKyAtum
AKyAtum --prayojana--> arhasi;
arhasi; --praDAnakriyA-->
Srotum --karma--> icCAmi
icCAmi --praDAnakriyA-->
caritam --karma--> Srotum
rAmasya --zazWIsambanDa--> caritam
aklizwakarmaRaH. --viSezaRa--> rAmasya


3258007 aBavan tasya catvAraH putrAH DarmArTakovidAH; rAmalakzmaRaSatruGnAH BarataH ca mahAbalaH.

aBavan --praDAnakriya-->
tasya --zazWIsambanDa--> putrAH
catvAraH --viSezaRa--> putrAH
putrAH --kartf--> aBavan
DarmArTakovidAH; --viSezaRa--> putrAH
rAmalakzmaRaSatruGnAH --samuccita--> ca
BarataH --samuccita--> ca
ca --kartfsamAnADikaraRa--> aBavan
mahAbalaH. --viSezaRa--> BarataH

3258008 rAmasya mAtA kOsalyA kEkeyI Baratasya tu; sutO lakzmaRaSatruGnO sumitrAyAH paraMtapO.

rAmasya --zazWIsambanDa--> mAtA
mAtA --kartfsamAnADikaraRa--> kOsalyA
kOsalyA --kartf-->
kEkeyI --kartf-->
Baratasya --zazWIsambanDa--> kEkeyI
tu; ---->
sutO --kartfsamAnADikaraRa--> lakzmaRaSatruGnO
lakzmaRaSatruGnO --kartf-->
sumitrAyAH --zazWIsambanDa--> sutO
paraMtapO. --samboDya-->

3258009 videharAjaH janakaH sItA tasya AtmajA viBo; yAm cakAra svayam tvazwA rAmasya mahizIm priyAm.

videharAjaH --viSezaRa--> janakaH
janakaH --kartf-->
sItA --kartf-->
tasya --zazWIsambanDa--> janakaH
AtmajA --kartfsamAnADikaraRa-->
viBo; --samboDya-->
yAm --karma--> cakAra
cakAra --praDAnakriyA-->
svayam --kriyAviSezaRa--> cakAra
tvazwA --kartf--> cakAra
rAmasya --zazWisambanDa--> mahizIm
mahizIm --viSezaRa--> yAm
priyAm. --viSezaRa--> yAm

3258010 etat rAmasya te janma sItAyAH ca prakIrtitam; rAvaRasya api te janma vyAKyAsyAmi janeSvara.

etat --viSezaRa--> janma
rAmasya --zazWIsambanDa--> janma
te --sampradAna--> vyAKyAsyAmi
janma --karma--> prakIrtitam;
sItAyAH --zazWIsambanDa--> janma
ca --samuccita--> sItAyAH
prakIrtitam; --praDAnakriyA-->
rAvaRasya --zazWIsambanDa--> janma
api --sambanDa--> janma
te ---->
janma --karma--> vyAKyAsyAmi
vyAKyAsyAmi --praDAnakriyA-->
janeSvara. --samboDya-->

3258011 pitAmahaH rAvaRasya sAkzAt devaH prajApatiH; svayaMBUH sarvalokAnAm praBuH srazwA mahAtapAH.

pitAmahaH --kartfsamAnADikaraRa-->
rAvaRasya --zazWisambanDa--> pitAmahaH
sAkzAt --kriyAviSezaRa-->
devaH --viSezaRa--> prajApatiH;
prajApatiH; --kartf-->
svayaMBUH --viSezaRa--> prajApatiH;
sarvalokAnAm --zazWisambanDa--> praBuH
praBuH --viSezaRa--> prajApatiH;
srazwA --viSezaRa--> prajApatiH;
mahAtapAH. --viSezaRa--> prajApatiH;

3258012 pulastyaH nAma tasya AsIt mAnasaH dayitaH sutaH; tasya vESravaRaH nAma gavi putraH aBavat praBuH.

pulastyaH --pratiyogi--> nAma
nAma --anuyogi--> sutaH;
tasya --zazWIsambanDa--> sutaH;
AsIt --praDAnakriyA-->
mAnasaH --pratiyogi--> nAma
dayitaH --pratiyogi--> nAma
sutaH; --kartf--> AsIt
tasya --zazWIsambanDa--> pulastyaH
vESravaRaH --pratiyogi--> putraH
nAma --anuyogi--> putraH
gavi --sambanDa--> putraH
putraH --kartf--> aBavat
aBavat --praDAnakriyA-->
praBuH. --pratiyogi--> putraH

3258013 pitaram saH samutsfjya pitAmaham upasTitaH; tasya kopAt pitA rAjan sasarja AtmAnam AtmanA.

pitaram --karma--> samutsfjya
saH --kartf--> upasTitaH;
samutsfjya --purvakAlakriyA--> upasTitaH;
pitAmaham --karma--> upasTitaH;
upasTitaH; --praDAnakriyA-->
tasya --zazWisambanDa--> pitA
kopAt --hetu--> sasarja
pitA --kartf--> sasarja
rAjan --samboDya-->
sasarja --praDAnakriyA-->
AtmAnam --karma--> sasarja
AtmanA. --karaRa--> AtmAnam

3258014 saH jajYe viSravAH nAma tasya AtmArDena vE dvijaH; pratIkArAya sakroDaH tataH vESravaRasya vE.

saH --viSezaRa--> viSravAH
jajYe --praDAnakriyA-->
viSravAH --kartf--> jajYe
nAma --anuyogi--> viSravAH
tasya --zazWIsambanDa--> AtmArDena
AtmArDena --karaRa--> jajYe
vE ---->
dvijaH; --karma--> jajYe
pratIkArAya --prayojana--> jajYe
sakroDaH --viSezaRa--> saH
tataH --pratiyogi--> jajYe
vESravaRasya --zazWIsambanDa--> pratIkArAya
vE. ---->

3258015 pitAmahaH tu prItAtmA dadO vESravaRasya ha; amaratvam DaneSatvam lokapAlatvam eva ca.

pitAmahaH --kartf--> dadO
tu ---->
prItAtmA --viSezaRa--> pitAmahaH
dadO --praDAnakriyA-->
vESravaRasya --gORakarma--> dadO
ha; ---->
amaratvam --muKyakarma--> dadO
DaneSatvam --muKyakarma--> dadO
lokapAlatvam --muKyakarma--> dadO
eva ---->
ca. --karma--> dadO

3258016 ISAnena taTA saKyam putram ca nalakUbaram; rAjaDAnIniveSam ca laNkAm rakzogaRAnvitAm.

ISAnena --viSezaRa-->
taTA ---->
saKyam --muKyakarma-->
putram --muKyakarma-->
ca --samuccaya-->
nalakUbaram; --ViSezaRa--> putram
rAjaDAnIniveSam --viSezaRa--> laNkAm
ca ---->
laNkAm --muKyakarma-->
rakzogaRAnvitAm. --viSezaRa--> laNkAm


3259002 bubuDe tam tu sakroDam pitaram rAkzaseSvaraH; kuberaH tatprasAdArTam yatate sma sadA nfpa.

bubuDe --praDAnakriyA-->
tam --viSezaRa--> pitaram
tu ---->
sakroDam --viSezaRa--> pitaram
pitaram --karma--> bubuDe
rAkzaseSvaraH; --kartf--> bubuDe
kuberaH --kartf--> yatate
tatprasAdArTam --karma--> yatate
yatate --praDAnakriyA-->
sma --sambanDa--> yatate
sadA --kriyAviSezaRa--> yatate
nfpa. --samboDya-->

3259003 saH rAjarAjaH laNkAyAm nivasan naravAhanaH; rAkzasIH pradadO tisraH pituH vE paricArikAH.

saH --viSezaRa--> rAjarAjaH
rAjarAjaH --kartf--> pradadO
laNkAyAm --deSADikaraRa--> nivasan
nivasan --viSezaRa--> rAjarAjaH
naravAhanaH; --viSezaRa--> rAjarAjaH
rAkzasIH --karma--> pradadO
pradadO --praDAnakriyA-->
tisraH --viSezaRa--> rAkzasIH
pituH --karma--> paricArikAH.
vE --viSezaRa--> pituH
paricArikAH. --karmasamADikaraRa--> rAkzasIH

3259004 tAH tadA tam mahAtmAnam saMtozayitum udyatAH; fzim BarataSArdUla nfttagItaviSAradAH.

tAH --kartf--> udyatAH;
tadA --kriyAviSezaRa--> udyatAH;
tam --viSezaRa--> fzim
mahAtmAnam --viSezaRa--> fzim
saMtozayitum --prayojana--> udyatAH;
udyatAH; --praDAnakriyA-->
fzim --karma--> saMtozayitum
BarataSArdUla --samboDya-->
nfttagItaviSAradAH. --viSezaRa--> tAH

3259005 puzpotkawA ca rAkA ca mAlinI ca viSAm pate; anyonyasparDayA rAjan SreyaskAmAH sumaDyamAH.

puzpotkawA --samuccita--> ca
ca --kartfsamAnADikaraRa-->
rAkA --samuccita--> ca
ca ---->
mAlinI --samuccita--> ca
ca ---->
viSAm --zazWIsambanDa--> pate;
pate; --samboDya-->
anyonyasparDayA --hetu-->
rAjan --samboDya-->
SreyaskAmAH --kartfsamAnADikaraRa-->
sumaDyamAH. --kartf-->

3259006 tAsAm saH BagavAn tuzwaH mahAtmA pradadO varAn; lokapAlopamAn putrAn ekEkasyAH yaTepsitAn.

tAsAm --zazWIsambanDa--> tuzwaH
saH --kartf--> pradadO
BagavAn --viSezaRa--> saH
tuzwaH --viSezaRa--> saH
mahAtmA --viSezaRa--> saH
pradadO --praDAnakriyA-->
varAn; --karma--> pradadO
lokapAlopamAn --viSezaRa--> putrAn
putrAn --karma--> pradadO
ekEkasyAH --zazWIsambanDa--> yaTepsitAn.
yaTepsitAn. --viSezaRa--> varAn;

3259007 puzpotkawAyAm jajYAte dvO putrO rAkzaseSvarO; kumBakarRadaSagrIvO balena apratimO Buvi.

puzpotkawAyAm --aDikaraRa--> jajYAte
jajYAte --praDAnakriyA-->
dvO --viSezaRa--> putrO
putrO --viSe--> kumBakarRadaSagrIvO
rAkzaseSvarO; --viSezaRa--> putrO
kumBakarRadaSagrIvO --kartf--> jajYAte
balena --hetu--> apratimO
apratimO --viSezaRa--> putrO
Buvi. --nirDAraRa--> jajYAte

3259008 mAlinI janayAm Asa putram ekam viBIzaRam; rAkAyAm miTunam jajYe KaraH SUrpaRaKA taTA.

mAlinI --kartf--> Asa
janayAm --praDAnakriyA-->
Asa --gORakriyA--> janayAm
putram --karma--> Asa
ekam --viSezaRa--> putram
viBIzaRam; --viSezaRa--> putram
rAkAyAm --aDikaraRa--> jajYe
miTunam --kartf--> jajYe
jajYe --praDAnakriyA-->
KaraH --samuccita--> taTA.
SUrpaRaKA --samuccita--> taTA.
taTA. --kartf--> jajYe

3259009 viBIzaRaH tu rUpeRa sarveByaH aByaDikaH aBavat; saH baBUva mahABAgaH DarmagoptA kriyAratiH.

viBIzaRaH --kartf--> aBavat;
tu ---->
rUpeRa --hetu--> aByaDikaH
sarveByaH --viBakta--> viBIzaRaH
aByaDikaH --viSezaRa--> viBIzaRaH
aBavat; --praDAnakriyA-->
saH --kartf--> baBUva
baBUva --praDAnakriyA-->
mahABAgaH --viSezaRa--> saH
DarmagoptA --kartfsamAnADikaraRa--> baBUva
kriyAratiH. --kartfsamAnADikaraRa--> baBUva

3259010 daSagrIvaH tu sarvezAm jyezWaH rAkzasapuMgavaH; mahotsAhaH mahAvIryaH mahAsattvaparAkramaH.

daSagrIvaH --kartf-->
tu --sambanDa--> daSagrIvaH
sarvezAm --nirDAraRa--> jyezWaH
jyezWaH --kartfsamAnADikaraRa-->
rAkzasapuMgavaH; --kartfsamAnADikaraRa--> daSagrIvaH
mahotsAhaH --kartfsamAnADikaraRa--> daSagrIvaH
mahAvIryaH --kartfsamAnADikaraRa--> daSagrIvaH
mahAsattvaparAkramaH. --kartfsamAnADikaraRa--> daSagrIvaH

3259011 kumBakarRaH balena AsIt sarveByaH aByaDikaH tadA; mAyAvI raRaSORqaH ca rOdraH ca rajanIcaraH.

kumBakarRaH --kartf--> AsIt
balena --hetu--> aByaDikaH
AsIt --praDAnakriyA-->
sarveByaH --viBakta--> kumBakarRaH
aByaDikaH --kartfsamAnADikaraRa--> AsIt
tadA; --kriyAviSezaRa--> AsIt
mAyAvI --kartfsamAnADikaraRa--> kumBakarRaH
raRaSORqaH --kartfsamAnADikaraRa--> kumBakarRaH
ca ---->
rOdraH --kartfsamAnADikaraRa--> kumBakarRaH
ca ---->
rajanIcaraH. --kartfsamAnADikaraRa--> kumBakarRaH

3259012 KaraH Danuzi vikrAntaH brahmadviw piSitASanaH; sidDaviGnakarI ca api rOdrA SUrpaRaKA taTA.

KaraH --kartf-->
Danuzi --aDikaraRa--> vikrAntaH
vikrAntaH --kartfsamAnADikaraRa--> KaraH
brahmadviw --kartfsamAnADikaraRa--> KaraH
piSitASanaH; --kartfsamAnADikaraRa--> KaraH
sidDaviGnakarI --kartfsamAnADikaraRa--> SUrpaRaKA
ca ---->
api ---->
rOdrA --kartfsamAnADikaraRa--> SUrpaRaKA
SUrpaRaKA --kartf-->
taTA. ---->

3259013 sarve vedavidaH SUrAH sarve sucaritavratAH; UzuH pitrA saha ratAH ganDamAdanaparvate.

sarve --viSezaRa--> vedavidaH
vedavidaH --viSezaRa--> SUrAH
SUrAH --kartf--> UzuH
sarve --viSezaRa--> sucaritavratAH;
sucaritavratAH; --viSezaRa--> vedavidaH
UzuH --praDAnakriyA-->
pitrA --pratiyogi--> saha
saha --anuyogi--> SUrAH
ratAH --viSezaRa--> sarve
ganDamAdanaparvate. --deSADikaraRa--> UzuH

3259014 tataH vESravaRam tatra dadfSuH naravAhanam; pitrA sArDam samAsInam fdDyA paramayA yutam.

tataH --anuyogi--> dadfSuH
vESravaRam --karma--> dadfSuH
tatra --aDikaraRa--> dadfSuH
dadfSuH --praDAnakriyA-->
naravAhanam; --viSezaRa--> vESravaRam
pitrA --pratiyogi--> sArDam
sArDam --anuyogi--> vESravaRam
samAsInam --viSezaRa--> vESravaRam
fdDyA --karaRa--> yutam.
paramayA --viSezaRa--> fdDyA
yutam. --viSezaRa--> vESravaRam

3259015 jAtasparDAH tataH te tu tapase DftaniScayAH; brahmARam tozayAm AsuH GoreRa tapasA tadA.

jAtasparDAH --viSezaRa--> te
tataH --anuyogi--> AsuH
te --kartf--> tozayAm
tu --sambanDa--> te
tapase --prayojana--> DftaniScayAH;
DftaniScayAH; --viSezaRa--> te
brahmARam --karma--> tozayAm
tozayAm ---->
AsuH --praDAnakriyA-->
GoreRa --viSezaRa--> tapasA
tapasA --karaRa--> tozayAm
tadA. --kriyAviSezaRa--> AsuH

3259016 atizWat ekapAdena sahasram parivatsarAn; vAyuBakzaH daSagrIvaH paYcAgniH susamAhitaH.

atizWat --praDAnakriyA-->
ekapAdena --hetu--> atizWat
sahasram --viSezaRa--> parivatsarAn;
parivatsarAn; --karma--> atizWat
vAyuBakzaH --viSezaRa--> daSagrIvaH
daSagrIvaH --kartf--> atizWat
paYcAgniH --viSezaRa--> daSagrIvaH
susamAhitaH. --viSezaRa--> daSagrIvaH

3259017 aDaHSAyI kumBakarRaH yatAhAraH yatavrataH; viBIzaRaH SIrRaparRam ekam aByavahArayat.

aDaHSAyI --kartfsamAnADikaraRa-->
kumBakarRaH --kartf-->
yatAhAraH --kartfsamAnADikaraRa-->
yatavrataH; --kartfsamAnADikaraRa-->
viBIzaRaH --kartf--> aByavahArayat.
SIrRaparRam --karma--> aByavahArayat.
ekam --viSezaRa--> SIrRaparRam
aByavahArayat. --praDAnakriyA-->

3259018 upavAsaratiH DImAn sadA japyaparAyaRaH; tam eva kAlam AtizWat tIvram tapaH udAraDIH.

upavAsaratiH --viSezaRa-->
DImAn --viSezaRa-->
sadA --viSezaRa--> japyaparAyaRaH;
japyaparAyaRaH; --viSezaRa-->
tam --viSezaRa--> kAlam
eva --sambanDa--> kAlam
kAlam --kriyAviSezaRa--> AtizWat
AtizWat --praDAnakriyA-->
tIvram --viSezaRa--> tapaH
tapaH --karma--> AtizWat
udAraDIH. --viSezaRa-->

3259019 KaraH SUrpaRaKA ca eva tezAm vE tapyatAm tapaH; paricaryAm ca rakzAm ca cakratuH hfzwamAnasO.

KaraH --samuccita--> ca
SUrpaRaKA --samuccita--> ca
ca --kartf--> cakratuH
eva ---->
tezAm --zazWIsambanDa--> rakzAm
vE ---->
tapyatAm --samAnakAla--> cakratuH
tapaH; --karma--> tapyatAm
paricaryAm --samuccita--> ca
ca --karma--> cakratuH
rakzAm --samuccita--> ca
ca ---->
cakratuH --praDAnakriyA-->
hfzwamAnasO. --viSezaRa--> ca

3259020 pUrRe varzasahasre tu SiraH CittvA daSAnanaH; juhoti agnO durADarzaH tena atuzyat jagatpraBuH.

pUrRe --viSezaRa--> varzasahasre
varzasahasre --karma--> pUrRe
tu --sambanDa--> varzasahasre
SiraH --karma--> CittvA
CittvA --purvakAlakriyA--> juhoti
daSAnanaH; --kartf--> juhoti
juhoti --praDAnakriyA-->
agnO --aDikaraRa--> juhoti
durADarzaH --viSezaRa--> daSAnanaH;
tena --hetu--> atuzyat
atuzyat --praDAnakriyA-->
jagatpraBuH. --kartf--> atuzyat

3259021 tataH brahmA svayam gatvA tapasaH tAn nyavArayat; praloBya varadAnena sarvAn eva pfTak pfTak.

tataH --anuyogi--> nyavArayat;
brahmA --kartf--> nyavArayat;
svayam --kriyAviSezaRa--> gatvA
gatvA --pUrvakAlakriyA--> nyavArayat;
tapasaH --apAdAna--> nyavArayat;
tAn --karma--> nyavArayat;
nyavArayat; --praDAnakriyA-->
praloBya --pUrvakAlakriyA--> nyavArayat;
varadAnena --karaRa--> praloBya
sarvAn --viSezaRa--> tAn
eva ---->
pfTak --kriyAviSezaRa--> nyavArayat;
pfTak. --vIpsA--> pfTak


3259023 yat yat agnO hutam sarvam SiraH te mahadIpsayA; taTA eva tAni te dehe Bavizyanti yaTepsitam.

yat --viSezaRa--> SiraH
yat --vIpsA--> yat
agnO --aDikaraRa--> hutam
hutam --praDAnakriyA-->
sarvam --viSezaRa--> SiraH
SiraH --karma--> hutam
te --zazWIsambanDa--> SiraH
mahadIpsayA; --hetu--> hutam
taTA --sambanDa--> Bavizyanti
eva --sambanDa--> taTA
tAni --kartf--> Bavizyanti
te --zazWIsambanDa--> dehe
dehe --aDikaraRa--> Bavizyanti
Bavizyanti --praDAnakriyA-->
yaTepsitam. --kriyAviSezaRa--> Bavizyanti

3259024 vErUpyam ca na te dehe kAmarUpaDaraH taTA; Bavizyasi raRe arIRAm vijetA ca na saMSayaH.

vErUpyam --kartf-->
ca ---->
na --sambanDa-->
te --zazWIsambanDa--> dehe
dehe --aDikaraRa-->
kAmarUpaDaraH --kartfsamAnADikaraRa--> Bavizyasi
taTA; ---->
Bavizyasi --praDAnakriyA-->
raRe --aDikaraRa--> Bavizyasi
arIRAm --zazWIsambanDa--> Bavizyasi
vijetA --kartf--> Bavizyasi
ca ---->
na --sambanDa--> saMSayaH.
saMSayaH. --kartf-->




3259028 kumBakarRam aTa uvAca taTA eva prapitAmahaH; saH vavre mahatIm nidrAm tamasA grastacetanaH.

kumBakarRam --karma--> uvAca
aTa ---->
uvAca --praDAnakriyA-->
taTA --kriyAviSezaRa--> uvAca
eva --sambanDa--> taTA
prapitAmahaH; --kartf--> uvAca
saH --kartf--> vavre
vavre --praDAnakriyA-->
mahatIm --viSezaRa--> nidrAm
nidrAm --karma--> vavre
tamasA --karaRa--> grastacetanaH.
grastacetanaH. --viSezaRa--> saH

3259029 taTA Bavizyati iti uktvA viBIzaRam uvAca ha; varam vfRIzva putra tvam prItaH asmi iti punaH punaH.

taTA ---->
Bavizyati --pratiyogi--> iti
iti --anuyogi--> uktvA
uktvA --pUrvakAlakriyA--> uvAca
viBIzaRam --karma--> uvAca
uvAca --praDAnakriyA-->
ha; ---->
varam --karma--> vfRIzva
vfRIzva --praDAnakAla-->
putra --samboDya--> asmi
tvam ---->
prItaH --kartfsamAnADikaraRa--> asmi
asmi --praDAnakriyA-->
iti --sambanDa--> asmi
punaH --kriyAviSezaRa--> uvAca
punaH. --vIpsA--> punaH


3259031 yasmAt rAkzasayonO te jAtasya amitrakarSana; na aDarme ramate budDiH amaratvam dadAmi te.

yasmAt --sambanDa--> ramate
rAkzasayonO --aDikaraRa--> jAtasya
te --zazWIsambanDa--> budDiH
jAtasya --viSezaRa--> te
amitrakarSana; --samboDya--> ramate
na --sambanDa--> ramate
aDarme --vizayADikaraRa--> ramate
ramate --praDAnakriyA-->
budDiH --kartf--> ramate
amaratvam --karma--> dadAmi
dadAmi --praDAnakriyA-->
te. --sampradAna--> dadAmi


3259033 hitvA saH BagavAn laNkAm AviSat ganDamAdanam; ganDarvayakzAnugataH rakzaHkiMpuruzEH saha.

hitvA --pUrvakAlakriyA--> AviSat
saH --viSezaRa--> BagavAn
BagavAn --kartf--> AviSat
laNkAm --karma--> hitvA
AviSat --praDAnakriyA-->
ganDamAdanam; --karma--> AviSat
ganDarvayakzAnugataH --viSezaRa--> BagavAn
rakzaHkiMpuruzEH --pratiyogi--> saha.
saha. --anuyogi--> AviSat

3259034 vimAnam puzpakam tasya jahAra Akramya rAvaRaH; SaSApa tam vESravaRaH na tvAm etat vahizyati.

vimAnam --karma--> jahAra
puzpakam --viSezaRa--> vimAnam
tasya --zazWIsambanDa--> vimAnam
jahAra --praDAnakriyA-->
Akramya --purvakAlakriyA--> jahAra
rAvaRaH; --kartf--> jahAra
SaSApa --praDAnakriyA-->
tam --karma--> SaSApa
vESravaRaH --kartf--> SaSApa
na --sambanDa--> vahizyati.
tvAm --karma--> vahizyati.
etat --kartf--> vahizyati.
vahizyati. --praDAnakriyA-->

3259035 yaH tu tvAm samare hantA tam eva etat vahizyati; avamanya gurum mAm ca kzipram tvam na Bavizyasi.

yaH --kartf--> hantA
tu --sambanDa--> tvAm
tvAm --karma--> hantA
samare --aDikaraRa--> hantA
hantA --praDAnakriyA-->
tam --karma--> vahizyati;
eva --sambanDa--> tam
etat --kartf--> vahizyati;
vahizyati; --praDAnakriyA-->
avamanya --pUrvakAlakriyA--> Bavizyasi.
gurum --samuccita--> ca
mAm --samuccita--> ca
ca --karma--> avamanya
kzipram --kriyAviSezaRa--> Bavizyasi.
tvam --kartf--> Bavizyasi.
na --sambanDa--> Bavizyasi.
Bavizyasi. --praDAnakriyA-->

3259036 viBIzaRaH tu DarmAtmA satAm Darmam anusmaran; anvagacCat mahArAja SriyA paramayA yutaH.

viBIzaRaH --kartf--> anvagacCat
tu ---->
DarmAtmA --viSezaRa--> viBIzaRaH
satAm --zazWIsambanDa--> Darmam
Darmam --karma--> anusmaran;
anusmaran; --samAnakAla--> anvagacCat
anvagacCat --praDAnakriyA-->
mahArAja --samboDya-->
SriyA --hetu--> yutaH.
paramayA --viSezaRa--> SriyA
yutaH. --viSezaRa--> viBIzaRaH

3259037 tasmE saH BagavAn tuzwaH BrAtA BrAtre DaneSvaraH; senApatyam dadO DImAn yakzarAkzasasenayoH.

tasmE --sampradAna--> dadO
saH --viSezaRa--> BrAtA
BagavAn --viSezaRa--> BrAtA
tuzwaH --viSezaRa-->
BrAtA --kartf--> dadO
BrAtre --sampradAna--> dadO
DaneSvaraH; --viSezaRa--> BrAtA
senApatyam --karma--> dadO
dadO --praDAnakriyA-->
DImAn --viSezaRa--> BrAtA
yakzarAkzasasenayoH. --zazWIsambanDa--> senApatyam

3259038 rAkzasAH puruzAdAH ca piSAcAH ca mahAbalAH; sarve sametya rAjAnam aByaziYcan daSAnanam.

rAkzasAH --viSezaRa--> sarve
puruzAdAH --viSezaRa--> rAkzasAH
ca --samuccaya--> rAkzasAH
piSAcAH --viSezaRa--> sarve
ca --samuccaya--> piSAcAH
mahAbalAH; --viSezaRa--> piSAcAH
sarve --kartf--> aByaziYcan
sametya --pUrvakAlakriyA--> aByaziYcan
rAjAnam --viSezaRa--> daSAnanam.
aByaziYcan --praDAnakriyA-->
daSAnanam. --karma--> aByaziYcan

3259039 daSagrIvaH tu dEtyAnAm devAnAm ca balotkawaH; Akramya ratnAni aharat kAmarUpI vihaMgamaH.

daSagrIvaH --kartf--> aharat
tu ---->
dEtyAnAm --samuccita--> ca
devAnAm --samuccita--> ca
ca --zazWIsambanDa--> ratnAni
balotkawaH; --viSezaRa--> daSagrIvaH
Akramya --pUrvakAlakriyA--> aharat
ratnAni --karma--> aharat
aharat --praDAnakriyA-->
kAmarUpI --viSezaRa--> daSagrIvaH
vihaMgamaH. --viSezaRa--> daSagrIvaH

3259040 rAvayAm Asa lokAn yat tasmAt rAvaRaH ucyate; daSagrIvaH kAmabalaH devAnAm Bayam AdaDat.

rAvayAm --praDAnakriyA-->
Asa --gORakriyA--> rAvayAm
lokAn --karma--> rAvayAm
yat ---->
tasmAt ---->
rAvaRaH --karma--> ucyate;
ucyate; --praDAnakriyA-->
daSagrIvaH --kartf-->
kAmabalaH --viSezaRa--> daSagrIvaH
devAnAm --zazWIsambanDa--> Bayam
Bayam --karma--> AdaDat.
AdaDat. --praDAnakriyA-->



3260003 saH bADate prajAH sarvAH viprakArEH mahAbalaH; tataH naH trAtu Bagavan na anyaH trAtA hi vidyate.

saH --viSezaRa--> mahAbalaH;
bADate --praDAnakriyA-->
prajAH --karma--> bADate
sarvAH --viSezaRa--> prajAH
viprakArEH --kriyAviSezaRa--> bADate
mahAbalaH; --kartf--> bADate
tataH --sambanDa--> trAtu
naH --karma--> trAtu
trAtu --praDAnakriyA-->
Bagavan --samboDya--> trAtu
na --sambanDa--> vidyate.
anyaH --viSezaRa--> trAtA
trAtA --kartf--> vidyate.
hi --sambanDa--> na
vidyate. --praDAnakriyA-->


3260005 tadarTam avatIrRaH asO manniyogAt caturBujaH; vizRuH praharatAm SrezWaH saH karma etat karizyati.

tadarTam --prayojana--> asO
avatIrRaH --viSezaRa--> vizRuH
asO --viSezaRa--> vizRuH
manniyogAt --apAdAna--> avatIrRaH
caturBujaH; --viSezaRa--> vizRuH
vizRuH --kartf--> avatIrRaH
praharatAm --nirDAraRa--> SrezWaH
SrezWaH --viSezaRa--> vizRuH
saH --kartf--> karizyati.
karma --karma--> karizyati.
etat --viSezaRa--> karma
karizyati. --praDAnakriyA-->


3260007 vizRoH sahAyAn fkzIzu vAnarIzu ca sarvaSaH; janayaDvam sutAn vIrAn kAmarUpabalAnvitAn.

vizRoH --zazWIsambanDa--> sahAyAn
sahAyAn --viSezaRa--> sutAn
fkzIzu --samuccita--> ca
vAnarIzu --samuccita--> ca
ca --aDikaraRa-->
sarvaSaH; --kriyAviSezaRa--> janayaDvam
janayaDvam --praDAnakriyA-->
sutAn --karma--> janayaDvam
vIrAn --viSezaRa--> sutAn
kAmarUpabalAnvitAn. --viSezaRa--> sutAn

3260008 tataH BAgAnuBAgena devaganDarvadAnavAH; avatartum mahIm sarve raYjayAm AsuH aYjasA.

tataH ---->
BAgAnuBAgena --karaRa--> avatartum
devaganDarvadAnavAH; --kartf--> raYjayAm
avatartum --prayojana--> raYjayAm
mahIm --karma--> avatartum
sarve --viSezaRa--> devaganDarvadAnavAH;
raYjayAm --praDAnakriyA-->
AsuH --gORakriyA--> raYjayAm
aYjasA. --kriyAviSezaRa--> avatartum

3260009 tezAm samakzam ganDarvIm dunduBIm nAma nAmataH; SaSAsa varadaH devaH devakAryArTasidDaye.

tezAm --zazWIsambanDa--> samakzam
samakzam --kriyAviSezaRa--> SaSAsa
ganDarvIm --karma--> SaSAsa
dunduBIm --pratiyogi--> nAma
nAma --anuyogi--> ganDarvIm
nAmataH; --kriyAviSezaRa--> SaSAsa
SaSAsa --praDAnakriyA-->
varadaH --viSezaRa--> devaH
devaH --kartf--> SaSAsa
devakAryArTasidDaye. --prayojana--> SaSAsa

3260010 pitAmahavacaH SrutvA ganDarvI dunduBI tataH; manTarA mAnuze loke kubjA samaBavat tadA.

pitAmahavacaH --karma--> SrutvA
SrutvA --pUrvakAlakriyA--> samaBavat
ganDarvI --kartfsamAnADikaraRa--> samaBavat
dunduBI --kartfsamAnADikaraRa--> samaBavat
tataH; ---->
manTarA --kartf--> samaBavat
mAnuze --viSezaRa--> loke
loke --deSADikaraRa--> samaBavat
kubjA --viSezaRa--> manTarA
samaBavat --praDAnakriyA-->
tadA. --kAlADikaraRa--> samaBavat

3260011 SakrapraBftayaH ca eva sarve te surasattamAH; vAnararkzavarastrIzu janayAm AsuH AtmajAn; te anvavartan pitFn sarve yaSasA ca balena ca.

SakrapraBftayaH --viSezaRa--> surasattamAH;
ca ---->
eva --sambanDa--> sarve
sarve --viSezaRa--> surasattamAH;
te --viSezaRa--> surasattamAH;
surasattamAH; --kartf--> janayAm
vAnararkzavarastrIzu --aDikaraRa--> janayAm
janayAm --praDAnakriyA-->
AsuH --gORakriyA--> janayAm
AtmajAn; --karma--> janayAm
te --viSezaRa--> sarve
anvavartan --praDAnakriyA-->
pitFn --karma--> anvavartan
sarve --kartf--> anvavartan
yaSasA --samuccita--> ca
ca --karaRa--> anvavartan
balena --samuccita--> ca
ca. ---->

3260012 BettAraH giriSfNgARAm SAlatAlaSilAyuDAH; vajrasaMhananAH sarve sarve ca oGabalAH taTA.

BettAraH --kartfsamAnADikaraRa-->
giriSfNgARAm --karma--> BettAraH
SAlatAlaSilAyuDAH; --kartfsamAnADikaraRa-->
vajrasaMhananAH --kartfsamAnADikaraRa-->
sarve --vIpsA--> sarve
sarve --kartf-->
ca ---->
oGabalAH --kartfsamAnADikaraRa-->
taTA. ---->

3260013 kAmavIryaDarAH ca eva sarve yudDaviSAradAH; nAgAyutasamaprARAH vAyuvegasamAH jave; yatrecCakanivAsAH ca ke cit atra vanOkasaH.

kAmavIryaDarAH --kartfsamAnADikara-->
ca ---->
eva ---->
sarve --viSezaRa--> kAmavIryaDarAH
yudDaviSAradAH; --kartfsamAnADikara-->
nAgAyutasamaprARAH --kartfsamAnADikara-->
vAyuvegasamAH --kartfsamAnADikara-->
jave; --SezasambanDa--> vAyuvegasamAH
yatrecCakanivAsAH --kartfsamAnADikara-->
ca ---->
ke --viSezaRa-->
cit --viSezaRa-->
atra --deSADikaraRa-->
vanOkasaH. --kartfsamAnADikaraRa-->

3260014 evam viDAya tat sarvam BagavAn lokaBAvanaH; manTarAm boDayAm Asa yat yat kAryam yaTA yaTA.

evam --kriyAviSezaRa--> viDAya
viDAya --pUrvakAlakriyA--> boDayAm
tat --viSezaRa--> sarvam
sarvam --karma--> viDAya
BagavAn --viSezaRa--> lokaBAvanaH;
lokaBAvanaH; --kartf--> boDayAm
manTarAm --prayojyakartf--> boDayAm
boDayAm --praDAnakriyA-->
Asa --gORakriyA--> boDayAm
yat --vIpsA--> yat
yat --viSezaRa--> kAryam
kAryam --karma--> boDayAm
yaTA --vIpsA--> yaTA.
yaTA. --kriyAviSezaRa--> kAryam

3260015 sA tat vacanam AjYAya taTA cakre manojavA; itaH ca itaH ca gacCantI vErasaMDukzaRe ratA.

sA --kartf--> cakre
tat --viSezaRa--> vacanam
vacanam --karma--> AjYAya
AjYAya --pUrvakAlakriyA--> cakre
taTA --kriyAviSezaRa--> cakre
cakre --praDAnakriyA-->
manojavA; --viSezaRa--> sA
itaH --vIpsA--> itaH
ca --sambanDa--> itaH
itaH --kriyAviSezaRa--> gacCantI
ca --sambanDa--> itaH
gacCantI --samAnakAla--> cakre
vErasaMDukzaRe --aDikaraRa--> ratA.
ratA. --viSezaRa--> sA


3261002 kaTam dASaraTI vIrO BrAtarO rAmalakzmaRO; prasTApitO vanam brahman mETilI ca yaSasvinI.

kaTam --kriyAviSezaRa--> prasTApitO
dASaraTI --viSezaRa--> rAmalakzmaRO;
vIrO --viSezaRa--> rAmalakzmaRO;
BrAtarO --viSezaRa--> rAmalakzmaRO;
rAmalakzmaRO; --samuccita--> ca
prasTApitO --praDAnakriyA-->
vanam --karma--> prasTApitO
brahman --samboDya-->
mETilI --kartf-->
ca --samuccaya--> mETilI
yaSasvinI. --viSezaRa--> mETilI


3261004 krameRa ca asya te putrAH vyavarDanta mahOjasaH; vedezu sarahasyezu Danurvede ca pAragAH.

krameRa --kriyAviSezaRa--> vyavarDanta
ca --sambanDa--> krameRa
asya --zazWIsambanDa--> putrAH
te --viSezaRa--> putrAH
putrAH --kartf--> vyavarDanta
vyavarDanta --praDAnakriyA-->
mahOjasaH; --viSezaRa--> putrAH
vedezu --samuccita--> ca
sarahasyezu --viSezaRa--> vedezu
Danurvede --samuccita--> ca
ca --aDikaraRa--> pAragAH.
pAragAH. --viSezaRa--> putrAH

3261005 caritabrahmacaryAH te kftadArAH ca pArTiva; yadA tadA daSaraTaH prItimAn aBavat suKI.

caritabrahmacaryAH --viSezaRa--> te
te --kartf-->
kftadArAH --viSezaRa--> te
ca --samuccaya--> kftadArAH
pArTiva; --samboDya-->
yadA --anuyogi--> tadA
tadA --pratiyogi--> aBavat
daSaraTaH --kartf--> aBavat
prItimAn --kriyAviSezaRa--> aBavat
aBavat --praDAnakriyA-->
suKI. --kriyAviSezaRa--> aBavat

3261006 jyezWaH rAmaH aBavat tezAm ramayAm Asa hi prajAH; manoharatayA DImAn pituH hfdayatozaRaH.

jyezWaH --kartfsamAnADikaraRa--> rAmaH
rAmaH --kartf--> aBavat
aBavat --praDAnakriyA-->
tezAm --nirDAraRa--> rAmaH
ramayAm --praDAnakriyA-->
Asa --gORakriyA--> ramayAm
hi --sambanDa--> ramayAm
prajAH; --karma--> ramayAm
manoharatayA --hetu--> hfdayatozaRaH.
DImAn --viSezaRa--> rAmaH
pituH --zazWIsambanDa--> hfdayatozaRaH.
hfdayatozaRaH. --viSezaRa--> rAmaH

3261007 tataH saH rAjA matimAn matvA AtmAnam vayoDikam; mantrayAm Asa sacivEH DarmajYEH ca purohitEH.

tataH ---->
saH --viSezaRa--> rAjA
rAjA --kartf--> mantrayAm
matimAn --viSezaRa--> rAjA
matvA --pUrvakAlakriyA--> mantrayAm
AtmAnam --gORakarma--> matvA
vayoDikam; --mukyakarma--> matvA
mantrayAm --praDAnakriyA-->
Asa --gORakriyA--> mantrayAm
sacivEH --pratiyogi-->
DarmajYEH --viSezaRa--> purohitEH.
ca --samuccaya--> purohitEH.
purohitEH. --pratiyogi-->

3261008 aBizekAya rAmasya yOvarAjyena BArata; prAptakAlam ca te sarve menire mantrisattamAH.

aBizekAya --prayojana--> menire
rAmasya --zazWIsambanDa--> aBizekAya
yOvarAjyena --SezasambanDa--> aBizekAya
BArata; --samboDya-->
prAptakAlam --kriyAviSezaRa--> menire
ca ---->
te --viSezaRa--> mantrisattamAH.
sarve --viSezaRa--> mantrisattamAH.
menire --praDAnakriyA-->
mantrisattamAH. --kartf--> menire

3261009 lohitAkzam mahAbAhum mattamAtaNgagAminam; dIrGabAhum mahoraskam nIlakuYcitamUrDajam.

lohitAkzam --viSezaRa-->
mahAbAhum --viSezaRa-->
mattamAtaNgagAminam; --viSezaRa-->
dIrGabAhum --viSezaRa-->
mahoraskam --viSezaRa-->
nIlakuYcitamUrDajam. --viSezaRa-->

3261010 dIpyamAnam SriyA vIram SakrAt anavamam bale; pAragam sarvaDarmARAm bfhaspatisamam matO.

dIpyamAnam --viSezaRa-->
SriyA --karaRa--> dIpyamAnam
vIram --viSezaRa-->
SakrAt --viBakta--> vIram
anavamam --viSezaRa-->
bale; --aDikaraRa--> anavamam
pAragam --viSezaRa-->
sarvaDarmARAm --zazWIsamabanDa--> pAragam
bfhaspatisamam --viSezaRa-->
matO. --aDikaraRa--> bfhaspatisamam

3261011 sarvAnuraktaprakftim sarvavidyAviSAradam; jitendriyam amitrARAm api dfzwimanoharam.

sarvAnuraktaprakftim --viSezaRa-->
sarvavidyAviSAradam; --viSezaRa-->
jitendriyam --viSezaRa-->
amitrARAm --zazWIsambanDa--> dfzwimanoharam.
api --sambanDa--> amitrARAm
dfzwimanoharam. --viSezaRa-->

3261012 niyantAram asADUnAm goptAram DarmacAriRAm; Dftimantam anADfzyam jetAram aparAjitam.

niyantAram --viSezaRa-->
asADUnAm --zazWIsambanDa--> niyantAram
goptAram --viSezaRa-->
DarmacAriRAm; --viSezaRa--> goptAram
Dftimantam --viSezaRa-->
anADfzyam --viSezaRa-->
jetAram --viSezaRa-->
aparAjitam. --viSezaRa-->

3261013 putram rAjA daSaraTaH kOsalyAnandavarDanam; saMdfSya paramAm prItim agacCat kurunandana.

putram --karma--> saMdfSya
rAjA --viSezaRa--> daSaraTaH
daSaraTaH --kartf--> agacCat
kOsalyAnandavarDanam; --viSezaRa--> putram
saMdfSya --pUrvakAlakriyA--> agacCat
paramAm --viSezaRa--> prItim
prItim --karma--> agacCat
agacCat --praDAnakriyA-->
kurunandana. --samboDya-->

3261014 cintayan ca mahAtejAH guRAn rAmasya vIryavAn; aByaBAzata Badram te prIyamARaH purohitam.

cintayan --samAnakAla--> aByaBAzata
ca --sambanDa--> cintayan
mahAtejAH --viSezaRa--> vIryavAn;
guRAn --karma--> cintayan
rAmasya --zazWIsambanDa--> guRAn
vIryavAn; --kartf--> aByaBAzata
aByaBAzata --praDAnakriyA-->
Badram --kartf-->
te --SezasambaDa--> Badram
prIyamARaH --viSezaRa--> vIryavAn;
purohitam. --karma--> aByaBAzata

3261015 adya puzyaH niSi brahman puRyam yogam upEzyati; saMBArAH saMBriyantAm me rAmaH ca upanimantryatAm.

adya --kriyAviSezaRa--> upEzyati;
puzyaH --kartf--> upEzyati;
niSi --kalADikaraRa--> upEzyati;
brahman --samboDya-->
puRyam --viSezaRa--> yogam
yogam --karma--> upEzyati;
upEzyati; --praDAnakriyA-->
saMBArAH --karma--> saMBriyantAm
saMBriyantAm --praDAnakriyA-->
me --zazWIsambanDa-->
rAmaH --karma--> upanimantryatAm.
ca --samuccaya--> upanimantryatAm.
upanimantryatAm. --praDAnakriyA-->

3261016 iti tat rAjavacanam pratiSrutya aTa manTarA; kEkeyIm aBigamya idam kAle vacanam abravIt.

iti ---->
tat --viSezaRa--> rAjavacanam
rAjavacanam --karma--> pratiSrutya
pratiSrutya --pUrvakAlakriyA-->
aTa --sambanDa--> abravIt.
manTarA; --kartf--> abravIt.
kEkeyIm --karma--> aBigamya
aBigamya --pUrvakAlakriyA--> abravIt.
idam --viSezaRa--> vacanam
kAle --aDikaraRa--> abravIt.
vacanam --karma--> abravIt.
abravIt. --praDAnakriyA-->

3261017 adya kEkeyi dOrBAgyam rAjYA te KyApitam mahat; ASIvizaH tvAm saMkrudDaH caRqaH daSati durBage.

adya --kriyAviSezaRa--> KyApitam
kEkeyi --samboDya-->
dOrBAgyam --karma--> KyApitam
rAjYA --kartf--> KyApitam
te --zazWIsambanDa--> dOrBAgyam
KyApitam --praDAnakriyA-->
mahat; --viSezaRa--> dOrBAgyam
ASIvizaH --kartf--> daSati
tvAm --karma--> daSati
saMkrudDaH --viSezaRa--> ASIvizaH
caRqaH --viSezaRa--> ASIvizaH
daSati --praDAnakriyA-->
durBage. --samboDya-->

3261018 suBagA Kalu kOsalyA yasyAH putraH aBizekzyate; kutaH hi tava sOBAgyam yasyAH putraH na rAjyaBAk.

suBagA --viSezaRa--> kOsalyA
Kalu --sambanDa--> suBagA
kOsalyA --kartf-->
yasyAH --zazWIsambanDa--> putraH
putraH --kartf--> aBizekzyate;
aBizekzyate; --praDAnakriyA-->
kutaH --kriyAviSezaRa-->
hi ---->
tava --zazWIsambanDa--> sOBAgyam
sOBAgyam --kartf-->
yasyAH --zazWIsambanDa--> putraH
putraH --kartf-->
na --sambanDa--> putraH
rAjyaBAk. --karma-->

3261019 sA tat vacanam AjYAya sarvABaraRaBUzitA; vedIvilagnamaDyA iva biBratI rUpam uttamam.

sA --kartf-->
tat --viSezaRa--> vacanam
vacanam --karma--> AjYAya
AjYAya --pUrvakAlakriyA-->
sarvABaraRaBUzitA; --viSezaRa--> sA
vedIvilagnamaDyA --pratiyogi--> iva
iva --anuyogi--> sA
biBratI --viSezaRa--> sA
rUpam --karma--> biBratI
uttamam. --viSezaRa--> rUpam

3261020 vivikte patim AsAdya hasantI iva SucismitA; praRayam vyaYjayantI iva maDuram vAkyam abravIt.

vivikte --aDikaraRa--> AsAdya
patim --karma--> AsAdya
AsAdya --pUrvakAlakriyA--> abravIt.
hasantI --samAnakAla--> abravIt.
iva ---->
SucismitA; --viSezaRa-->
praRayam --karma--> vyaYjayantI
vyaYjayantI --samAnakAla--> abravIt.
iva ---->
maDuram --viSezaRa--> vAkyam
vAkyam --karma--> abravIt.
abravIt. --praDAnakriyA-->

3261021 satyapratijYa yat me tvam kAmam ekam nisfzwavAn; upAkuruzva tat rAjan tasmAt mucyasva saMkawAt.

satyapratijYa --viSezaRa--> rAjan
yat --viSezaRa--> kAmam
me --sampradAna--> nisfzwavAn;
tvam --kartf--> nisfzwavAn;
kAmam --karma--> nisfzwavAn;
ekam --viSezaRa--> kAmam
nisfzwavAn; --praDAnakriyA-->
upAkuruzva --praDAnakriyA-->
tat --karma--> upAkuruzva
rAjan --samboDya--> mucyasva
tasmAt --viSezaRa--> saMkawAt.
mucyasva --praDAnakriyA-->
saMkawAt. --apAdAna--> mucyasva


3261023 Danam dadAni kasya adya hriyatAm kasya vA punaH; brAhmaRasvAt iha anyatra yat kim cit vittam asti me.

Danam --karma--> dadAni
dadAni --praDAnakriyA-->
kasya --zazWIsambanDa--> Danam
adya --kriyAviSezaRa--> dadAni
hriyatAm --praDAnakriyA-->
kasya --zazWIsambanDa--> Danam
vA --sambanDa--> hriyatAm
punaH; --kriyAviSezaRa--> hriyatAm
brAhmaRasvAt --apAdAna--> asti
iha --kriyAviSezaRa--> asti
anyatra --kriyAviSezaRa--> asti
yat --kartfsamAnADikaraRa--> asti
kim --kartfsamAnADikaraRa--> asti
cit --sambanDa--> kim
vittam --kartf--> asti
asti --praDAnakriyA-->
me. --zazWIsambanDa--> vittam


3261025 ABizecanikam yat te rAmArTam upakalpitam; BarataH tat avApnotu vanam gacCatu rAGavaH.

ABizecanikam --kartf--> upakalpitam;
yat ---->
te --sambanDa--> upakalpitam;
rAmArTam --prayojana--> upakalpitam;
upakalpitam; --praDAnakriyA-->
BarataH --kartf--> avApnotu
tat ---->
avApnotu --praDAnakriyA-->
vanam --karma--> gacCatu
gacCatu --praDAnakriyA-->
rAGavaH. --kartf--> gacCatu

3261026 saH tat rAjA vacaH SrutvA vipriyam dAruRodayam; duHKArtaH BarataSrezWa na kim cit vyAjahAra ha.

saH --viSezaRa--> rAjA
tat --viSezaRa--> vacaH
rAjA --kartf--> vyAjahAra
vacaH --karma--> SrutvA
SrutvA --pUrvakAlakriyA--> vyAjahAra
vipriyam --viSezaRa--> vacaH
dAruRodayam; --viSezaRa--> vacaH
duHKArtaH --viSezaRa--> rAjA
BarataSrezWa --samboDya-->
na --sambanDa--> vyAjahAra
kim --kriyAviSezaRa--> vyAjahAra
cit --kriyAviSezaRa--> vyAjahAra
vyAjahAra --praDAnakriyA-->
ha. ---->

3261027 tataH taTA uktam pitaram rAmaH vijYAya vIryavAn; vanam pratasTe DarmAtmA rAjA satyaH Bavatu iti.

tataH --kriyAviSezaRa--> uktam
taTA --kriyAviSezaRa--> uktam
uktam --karma--> vijYAya
pitaram --karma--> vijYAya
rAmaH --kartf-->
vijYAya --pUrvakAlakriyA--> pratasTe
vIryavAn; --viSezaRa--> rAmaH
vanam --karma--> pratasTe
pratasTe --praDAnakriyA-->
DarmAtmA --viSezaRa--> rAmaH
rAjA --kartf--> Bavatu
satyaH --kartfsamAnADikaraRa--> Bavatu
Bavatu --praDAnakriyA-->
iti. --sambanDa--> Bavatu

3261028 tam anvagacCat lakzmIvAn DanuzmAn lakzmaRaH tadA; sItA ca BAryA Badram te vEdehI janakAtmajA.

tam --karma--> anvagacCat
anvagacCat --praDAnakriyA-->
lakzmIvAn --viSezaRa--> lakzmaRaH
DanuzmAn --viSezaRa--> lakzmaRaH
lakzmaRaH --samuccita--> ca
tadA; --kriyAviSezaRa--> anvagacCat
sItA --viSezaRa--> BAryA
ca --kartf--> anvagacCat
BAryA --samuccita--> ca
Badram --kartf-->
te --SezasambanDa--> Badram
vEdehI --viSezaRa--> BAryA
janakAtmajA. --viSezaRa--> BAryA

3261029 tataH vanam gate rAme rAjA daSaraTaH tadA; samayujyata dehasya kAlaparyAyaDarmaRA.

tataH ---->
vanam --karma--> gate
gate --samAnakAla--> samayujyata
rAme --kartf--> gate
rAjA --viSezaRa--> daSaraTaH
daSaraTaH --kartf--> samayujyata
tadA; --kriyAviSezaRa--> samayujyata
samayujyata --praDAnakriyA-->
dehasya --zazWIsambanDa--> kAlaparyAyaDarmaRA.
kAlaparyAyaDarmaRA. --karaRa--> samayujyata

3261030 rAmam tu gatam AjYAya rAjAnam ca taTA gatam; AnAyya Baratam devI kEkeyI vAkyam abravIt.

rAmam --samuccita--> ca
tu --sambanDa--> rAmam
gatam --viSezaRa--> rAmam
AjYAya --pUrvakAlakriyA--> abravIt.
rAjAnam --samuccita--> ca
ca --sambanDa--> taTA
taTA --samuccaya--> gatam;
gatam; --viSezaRa--> rAjAnam
AnAyya --pUrvakAlakriyA--> abravIt.
Baratam --karma--> AnAyya
devI --viSezaRa--> kEkeyI
kEkeyI --kartf--> abravIt.
vAkyam --karma--> abravIt.
abravIt. --praDAnakriyA-->